Την περασμένη Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Όζοντος, ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) δημοσίευσε στοιχεία για την κατάσταση του στρώματος του όζοντος κατά το έτος 2023. Ας δούμε λοιπόν παρακάτω, συνοπτικά, τα στοιχεία αυτά.
Όπως φαίνεται και στην παραπάνω εικόνα, σε γενικές γραμμές, θετικές αποκλίσεις της συγκέντρωσης του όζοντος, συγκριτικά με τη μέση τιμή της περιόδου 2003-2021, παρατηρήθηκαν κυρίως στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη για το Β. Ημισφαίριο και σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη, εξαιρούμενης της περιοχής της Ανταρκτικής, του Ν. Ημισφαιρίου.
Όπως φαίνεται και στην παραπάνω εικόνα, σε γενικές γραμμές, θετικές αποκλίσεις της συγκέντρωσης του όζοντος, συγκριτικά με τη μέση τιμή της περιόδου 2003-2021, παρατηρήθηκαν κυρίως στα μεγάλα γεωγραφικά πλάτη για το Β. Ημισφαίριο και σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη, εξαιρούμενης της περιοχής της Ανταρκτικής, του Ν. Ημισφαιρίου.
Αντίθετα, αρνητικές αποκλίσεις, παρατηρήθηκαν στα βορειότερα, μέσα γεωγραφικά πλάτη του Β. Ημισφαιρίου και φυσικά στην ευρύτερη περιοχή της Ανταρκτικής.
Οι αποκλίσεις αυτές είναι αποτέλεσμα κυρίως της έντασης της κυκλοφορίας Brewer-Dobson στην ατμόσφαιρα, η οποία ευθύνεται για την ανακατανομή του όζοντος από τα μικρά γεωγραφικά πλάτη όπου κατά κύριο λόγο δημιουργείται, προς τα μεγάλα, όπως φαίνεται και από την παρακάτω εικόνα. Για παράδειγμα, μικρή ένταση της κυκλοφορίας αυτής, σημαίνει ότι λιγότερο όζον μετακινείται προς τα μεγαλύτερα γεωγραφικά πλάτη, επομένως παρατηρούνται μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στα τροπικά πλάτη και αντίστοιχα, μικρότερες στα μεγαλύτερα.
Στην παρακάτω εικόνα, βλέπουμε την απώλεια μάζας του όζοντος (σε μεγατόνους) στην Ανταρκτική και παρατηρούμε ότι συγκριτικά με το 2021(μπλε καμπύλη) και το 2022(πράσινη καμπύλη), το 2023(κόκκινη καμπύλη) χαρακτηρίζεται από πρώιμη εμφάνιση της τρύπας του όζοντος προς τα τέλη του Αυγούστου και την διάρκεια της έως και το Δεκέμβρη. Η πρώιμη αυτή εμφάνιση, ίσως οφείλεται και στην έκρηξη του ηφαιστείου Hunga Tonga-Hunga Ha’apai το 2022, η οποία απελευθέρωσε τεράστιες ποσότητες υδρατμών στη στρατόσφαιρα και είχε μια μικρή αρνητική επίδραση στη συγκέντρωση του όζοντος. Επιπλέον, συγκριτικά με το 2022 και το 2021, το 2023 χαρακτηρίζεται και από σημαντικά μικρότερη απώλεια όζοντος τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο, που σημαίνει ότι η καταστροφή του όζοντος κατά την άνοιξη του Ν. Ημισφαιρίου ήταν μικρότερη από τα προηγούμενα έτη.
Γενικά, όσο αναφορά την πρώιμη εμφάνιση της τρύπας του όζοντος, το 2023 αποτελεί μια εξαίρεση στην παρατηρούμενη τάση των τελευταίων, από την οποία φαίνεται η τρύπα του όζοντος να εμφανίζεται αργότερα από το σύνηθες, που σημαίνει ότι έχει αρχίσει να “κλείνει”.
Επομένως, από τα πιο σημαντικά αποτελέσματα της δημοσίευσης είναι ότι η αποκατάσταση της τρύπας του όζοντος συνεχίζεται, ως συνέπεια του πρωτόκολλου του Μόντρεαλ (1987) στο οποίο απαγορεύτηκε η χρήση χημικών ουσιών (CFCs) τα οποία καταστρέφουν το όζον και παραμένουν στην ατμόσφαιρα από 50 έως 150 χρόνια.
Φυσικά, οι μελέτες που γίνονται για τη συγκέντρωση του όζοντος και το πόσο ευαίσθητη είναι αυτή σε διάφορα φυσικά φαινόμενα, είναι πολύ σημαντικές διότι το όζον είναι η “ασπίδα προστασίας” που έχει η Γη, και κατ’ επέκταση η ανθρωπότητα, από την επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία του Ηλίου.
Επιμέλεια άρθρου:
Χ. Γκουλέκας, Μαθηματικός - Μετεωρολόγος από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Όλες οι καιρικές εξελίξεις βρίσκονται εδώ! Βρείτε αναλυτικά όλες τις προγνώσεις μας μέσα από την ιστοσελίδα μας ή από το instagram @weatherforattica.gr.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) weatherforattica.gr .