Με σιγουριά πλέον θα μπορούσαμε να πούμε ότι το φετινό καλοκαίρι δεν θα περάσει απαρατήρητο από κανέναν μας, με τις θερμοκρασίες να παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα καθόλη τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου και τις ανάσες δροσιάς στο ενδιάμεσο να ήταν ελάχιστες και σε κάποιες περιοχές, ακόμα και ανύπαρκτες. Με το καλοκαίρι ωστόσο να φτάνει πλέον στο τέλος του, όλοι μας σιγά σιγά ευχόμαστε το φθινόπωρο να μας αποζημιώσει με καλύτερες θερμοκρασίες αλλά και περισσότερες βροχές, καθώς αυτό είναι κάτι που το τελευταίο διάστημα είναι πιο σημαντικό από ποτέ.
Η επίσημη φθινοπωρινή περίοδος καλύπτει τρεις μήνες, από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο. Αυτή είναι η μεταβατική εποχή από το πιο ζεστό στο πιο κρύο μέρος του έτους.
Όπως σας είχαμε ήδη ενημερώσει μέσα από την ιστοσελίδα μας, ένας σημαντικός παράγοντας για τον φετινό καιρό του Φθινοπώρου θα είναι το φαινόμενο La Niña, το οποίο έχει γνωστό ιστορικό επιπτώσεων, ειδικά το Φθινόπωρο και τον Χειμώνα. Έτσι, πριν προχωρήσουμε στην εκτίμησή μας, θα εξετάσουμε γρήγορα το πώς λειτουργεί το φαινόμενο La Niña και τι μπορεί να μας δείξει το ιστορικό των επιπτώσεών του για το μέλλον.
Η La Niña, αρχικά, είναι η ψυχρή φάση της μεγάλης και ισχυρής ωκεάνιας ταλάντωσης ENSO. Πρόκειται για μια περιοχή του τροπικού Ειρηνικού Ωκεανού που μεταβάλλεται μεταξύ ψυχρών και θερμών φάσεων. Η ψυχρή φάση του ENSO ονομάζεται La Niña, ενώ η θερμή φάση ονομάζεται El Niño.
Αυτές οι ανωμαλίες της θερμοκρασίας του ωκεανού (θερμότερες ή ψυχρότερες) συμβαίνουν σε συγκεκριμένες περιοχές του Ειρηνικού Ωκεανού, όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα. Οι κύριες περιοχές είναι οι 3 και 4, που καλύπτουν μαζί ένα μεγάλο μέρος του τροπικού Ειρηνικού.
Αν κοιτάξουμε την τελευταία ανάλυση των ανωμαλιών της θερμοκρασίας του ωκεανού, μπορούμε να δούμε αυτές τις ψυχρότερες από το κανονικό περιοχές στις κεντρικές και ανατολικές περιοχές του ENSO. Αυτές οι ψυχρές ανωμαλίες έχουν ένα «κυματώδες» σχήμα. Αυτό συμβαίνει λόγω των ισχυρών ανατολικών ανέμων που ωθούν τα νερά προς τα δυτικά, δημιουργώντας δίνες στην επιφάνεια του ωκεανού.
Παρακάτω υπάρχει ένα διάγραμμα ανάλυσης/πρόγνωσης από το NMME, το οποί δείχνει την πτώση της θερμοκρασίας καθώς τελείωσε η θερμή φάση και την πρόγνωση για την κύρια περιοχή ENSO 3.4. Μπορείτε να δείτε τις συνεχείς αρνητικές ανωμαλίες και την πρόγνωση για περαιτέρω ψύξη κατά το Φθινόπωρο και τον Χειμώνα του 2024 - 2025. Ο μέσος όρος της πρόγνωσης βρίσκεται εντός του ορίου της La Niña, αλλά είναι πιο αδύναμος από τον προηγούμενο μήνα.
Η πρόγνωση της θερμοκρασίας του ωκεανού για το Φθινόπωρο από το NMME δείχνει ότι υπάρχει μια ανωμαλία La Niña. Δεν είναι όμως τόσο ισχυρή όσο σε ορισμένα από τα προηγούμενα έτη. Ωστόσο είναι αρκετά ισχυρή ώστε να επηρεάσει τόσο τον ωκεανό όσο και την ατμόσφαιρα.
Αυτά τα δεδομένα μας δίνουν αρκετή εμπιστοσύνη ότι θα δούμε κάποια επιρροή από αυτές τις ανωμαλίες κατά την επερχόμενη ψυχρή περίοδο. Αλλά πώς επηρεάζει μια ανωμαλία του ωκεανού τον καιρό παγκοσμίως;
Πως επηρεάζεται το σκηνικό του καιρό με τη La Niña
Πολλές φθινοπωρινές σεζόν έχουν σημειώσει ενεργή φάση La Niña. Αυτό μας δίνει την ευκαιρία να αναλύσουμε παλαιότερα δεδομένα για να δούμε πώς αναπτύσσονται συνήθως τα καιρικά πρότυπα του Φθινοπώρου υπό την επίδραση της La Niña.
Οι φάσεις του ENSO επηρεάζουν σημαντικά τις τροπικές βροχοπτώσεις, τα πρότυπα πίεσης και την πολύπλοκη ανταλλαγή ενέργειας μεταξύ ωκεανού και ατμόσφαιρας. Η παρακάτω εικόνα δείχνει το κυκλοφοριακό πρότυπο της La Niña και τη σύνδεσή της με τον ωκεανό και την ατμόσφαιρα.
Με αυτόν τον τρόπο, το ENSO επηρεάζει σημαντικά τις τροπικές βροχοπτώσεις και τα πρότυπα πίεσης, μεταβάλλοντας το σύστημα ανάδρασης ατμόσφαιρας-ωκεανού.
Παρακάτω, παρουσιάζουμε ειδικά γραφήματα που δείχνουν τη σύνδεση μεταξύ του ENSO και των ανωμαλιών πίεσης από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο. Απλοποιημένα, δείχνουν το κυρίαρχο σήμα κατά την ενεργή φάση του ENSO. Σε αυτή την περίπτωση, τα χρώματα αντιπροσωπεύουν ένα σήμα της La Niña.
Πρώτα, έχουμε το πρότυπο πίεσης που καλύπτει την περίοδο Φθινοπώρου και αρχών Χειμώνα. Τα δύο χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν είναι τα πρότυπα πίεσης στη Βόρεια Αμερική και τον Βόρειο Ατλαντικό.
Στον Βόρειο Ατλαντικό, ένα σύστημα υψηλής πίεσης εκτείνεται από τον ωκεανό προς τα βόρεια, μέχρι τη Γροιλανδία. Δυτικά αυτού, μια περιοχή χαμηλής πίεσης καλύπτει τον Καναδά και τα βορειοανατολικά των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ ένα σύστημα υψηλής πίεσης εκτείνεται από τον Βόρειο Ειρηνικό έως το νότιο τμήμα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Στη συνέχεια, έχουμε τα πρότυπα θερμοκρασίας. Οι κάτω από το κανονικό θερμοκρασίες στην Αλάσκα και σε μέρη του Καναδά αναμένονται λόγω της παρουσίας μιας περιοχής χαμηλής πίεσης. Οι δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες είναι θερμότερες, με ψυχρότερες ανωμαλίες να εμφανίζονται προς τα βορειοανατολικά και τα βορειοδυτικά της χώρας.
Υπάρχει ένα ψυχρό σήμα σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης λόγω του κυρίαρχου ρεύματος από τα βόρεια από το υψηλό σύστημα πίεσης στον Βόρειο Ατλαντικό. Ωστόσο, οι φάσεις του ENSO δεν επηρεάζουν άμεσα τα καιρικά πρότυπα σε αυτήν την περιοχή, όπως συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά.
Τα πρότυπα βροχοπτώσεων σε μια φθινοπωρινή σεζόν με La Niña είναι πολύ «διπρόσωπα». Μπορούμε να δούμε ένα πιο ξηρό από το κανονικό πρότυπο στις περισσότερες κεντρικές και νότιες Ηνωμένες Πολιτείες και υγρότερες συνθήκες στα βορειοδυτικά και τα βορειοανατολικά των Ηνωμένων Πολιτειών και του Καναδά.
Στην Ευρώπη, βλέπουμε μια τάση για ξηρότερες συνθήκες στα δυτικά και περισσότερες βροχοπτώσεις στα κεντρικά/ανατολικά τμήματα. Έτσι, έχουμε ξεκάθαρα διαχωρισμένα πρότυπα βροχοπτώσεων.
Γνωρίζοντας τι είναι η La Niña και πώς μπορεί να αλλάξει τις καιρικές μας περιόδους, θα εξετάσουμε τώρα τις πραγματικές προγνώσεις για να δούμε αν μπορούμε να εντοπίσουμε την επιρροή της στην επερχόμενη φθινοπωρινή σεζόν του 2024.
Εκτίμηση για τον καιρό του φθινοπώρου στη χώρα μας
Παρακάτω θα δούμε μια πρώτη εκτίμηση για το πως αναμένεται να κυλίσει το ερχόμενο φθινόπωρο (Σεπτέμβριος - Νοέμβριος), τόσο από πλευράς θερμοκρασίας, όσο και από πλευράς συνολικού υετού.
Μελετώντας λοιπόν τα στοιχεία για το καιρό του επόμενου διαστήματος μέσα από παγκόσμια μετεωρολογικά μοντέλα μπορούμε να πούμε τα παρακάτω.
Σεπτέμβριος 2024
Για τον μήνα Σεπτέμβριο τα στοιχεία φαίνεται πως δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα, καθώς οι θερμοκρασίες δείχνουν να παραμένουν σε επίπεδα υψηλότερα του μέσου όρου για ακόμα έναν μήνα. Παρακάτω βλέπουμε χάρτη απόκλισης θερμοκρασίας από τον μέσο όρο του διαστήματος 1984 - 2009, από το προγνωστικό μοντέλο CFS, με την απόκλιση θερμοκρασίας του μήνα να βρίσκεται περίπου στους 1.5 με 2.5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα φυσιολογικά επίπεδα.
Εκτός από τη περιοχή μας, ιδιαίτερα θερμός αναμένεται να είναι ο Σεπτέμβριος και για το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, με αποκλίσεις που τοπικά δεν αποκλείεται να ξεπερνούν ακόμα και τους 3 βαθμούς Κελσίου.
Σε ότι αφορά τα θέματα υετού για το παραπάνω διάστημα, εδώ σύμφωνα με τον αντίστοιχο χάρτη απόκλισης mm υετού, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι η χώρα μας «χωρίζεται στη μέση» με τη Δυτική Ελλάδα να βρίσκεται στο τμήμα των θετικών αποκλίσεων υετού και η υπόλοιπη χώρα σε ελαφρώς αρνητικές αποκλίσεις αλλά και σε μηδενικές αποκλίσεις.
Οκτώβριος 2024
Ο Οκτώβριος τώρα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία περιμένουμε να ακολουθήσει το ίδιο καιρικό μοτίβο, με τα προγνωστικά μοντέλα να θέλουν τη θερμοκρασιακή απόκλιση του μήνα και πάλι 1 με 2 βαθμούς πάνω από τον μέσο όρο.
Έντονο αναμένεται να είναι το θέμα των υψηλότερων του μέσου όρου θερμοκρασιών στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, με εντονότερο να είναι σε περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.
Σε ότι αφορά τα θέματα υετού για το παραπάνω διάστημα, εδώ σύμφωνα με τον αντίστοιχο χάρτη απόκλισης mm υετού, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι σε γενικές γραμμές δεν περιμένουμε κάποια σημαντική μεταβολή, με την Δυτική Ελλάδα να εξακολουθεί να παρουσιάζει ελάχιστα θετικές αποκλίσεις και την υπόλοιπη χώρα μας να έχει παρόμοια ύψη μηνιαίας βροχής σε σχέση με τον μέσο όρο για το μήνα.
Νοέμβριος 2024
Ο Νοέμβριος τώρα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, αν και δεν δείχνει να ξεφεύγει από τις θετικές θερμοκρασιακές αποκλίσεις, φαίνεται πως θα είναι πιο ήπιος, καθώς οι αποκλίσεις οριακά θα ξεπερνάνε τον +1 με +1.5 βαθμό Κελσίου.
Από πλευράς υετού για τον μήνα Νοέμβριο, εδώ σύμφωνα με τον αντίστοιχο χάρτη απόκλισης mm υετού, μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι σε γενικές γραμμές δεν περιμένουμε κάποια σημαντική μεταβολή, με ελαφρώς αρνητικές αποκλίσεις στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας.
Συνοψίζοντας...
Σύμφωνα λοιπόν με όλα τα παραπάνω, και βλέποντας τους παρακάτω χάρτες θερμοκρασιακής και υετικής απόκλισης για το διάστημα Σεπτέμβριος - Νοέμβριος, μπορούμε να καταλάβουμε ότι το φθινόπωρο που σιγά σιγά μας προσεγγίζει δεν θα παρουσιάζει κάποια σημαντική αλλαγή στο καιρικό μοτίβο, με τις θερμοκρασίες να παραμένουν σταθερά σε υψηλότερα επίπεδα του μέσου όρου, και με τον υετό να μην παρουσιάζει κάποια σημαντική απόκλιση ούτε θετική ούτε αρνητική.
Μεγάλο ρόλο θα παίξει στις παραπάνω εκτιμήσεις και η ένταση του φαινομένου La Nina, κάτι που θα μελετάμε συνεχώς και θα σας ενημερώνουμε.
Επιμέλεια άρθρου:
Δ. Ντόβας, Προγνώστης καιρού με πιστοποίηση από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο
Όλες οι καιρικές εξελίξεις βρίσκονται εδώ! Βρείτε αναλυτικά όλες τις προγνώσεις μας μέσα από την ιστοσελίδα μας ή από το instagram @weatherforattica.gr.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου, χωρίς αναφορά, με ενεργό σύνδεσμο (link) weatherforattica.gr .